Porady

Profilaktyka stomatologiczna

Profilaktyka stomatologiczna – polega na zapobieganiu powstawaniu chorób zębów , przyzębia (tkanek otaczających zęby) oraz wad zgryzu. Prawidłowo stosowana pozwala osiągnąć piękne efekty w postaci zdrowego, silnego uzębienia i pięknego, pełnego uśmiechu.

Profilaktyka to prosta metoda leczenia dla każdego, wcześniej wprowadzona tym dająca lepsze rezultaty – zdrowe zęby i dziąsła, oszczędność czasu i pieniędzy przeznaczonych na leczenie zębów i przyzębia, piękny naturalny i własny uśmiech przez całe życie.

Głównym zadaniem profilaktyki jest walka z płytą nazębną – podstawową przyczyną rozwoju próchnicy i paradontozy. Z drugiej strony, profilaktyka dąży do zwiększania odporności tkanek zęba i przyzębia na atak kwasów i bakterii.

Profilaktyka higieny jamy ustnej. Instruktaż higieny zawiera szczegółowe wskazówki dotyczące zasad pielęgnacji jamy ustnej. Po przeprowadzeniu badania pacjenta, higienistka dobiera indywidualnie odpowiednią technikę szczotkowania zębów, w zależności od potrzeb pacjenta, stanu jego uzębienia i przyzębia, jak i jego zdolności manualnych.

Uwzględniając problem oczyszczania gładkich powierzchni zębów, powierzchni międzyzębowych i miejsc trudno dostępnych, higienistka doradza w sprawie wyboru odpowiedniego typu szczoteczki i pasty do zębów oraz przyborów dodatkowych.

Prezentacji środków służących do pielęgnacji jamy ustnej często towarzyszy demonstracja sposobu ich stosowania na modelach lub bezpośrednio w jamie ustnej pacjenta.

Skaling, piaskowanie. Profesjonalne oczyszczanie zębów ma na celu usuniecie płytki nazębnej i innych osadów gromadzących się na powierzchniach zębów, których nie udaje się usunąć domowymi zabiegami higienicznymi.

W zależności od rodzaju złogów pokrywających zęby stosowane są różne metody:

Każdy skaling kończony jest polerowaniem wszystkich czyszczonych powierzchni. Zapobiega to ponownemu odkładaniu się płytki nazębnej i zapewnia pacjentowi przyjemne uczucie gładkości zębów.

Lakierowanie zębów. Najpopularniejszą formą profesjonalnej profilaktyki fluorkowej jest lakierowanie oczyszczonych zębów z zastosowaniem lakierów fluorkowych. Jest ono powszechnie stosowane zarówno w profilaktyce całego uzębienia, jak i w przypadku pojedynczych zębów. Lakiery charakteryzują się dobrym przyleganiem do szkliwa zębów oraz długim powolnym uwalnianiem fluoru. Dzięki powyższym cechom preparaty te zapewniają redukcję próchnicy nawet do 40%.

Zabieg lakierowania powinien być powtarzany 2-4 razy w roku w zależności od indywidualnych wskazań. Fluor stosowany w postaci lakierów fluorowych: – wzmacnia szkliwo dzieci i dorosłych; – zmniejsza odkładanie się płytki nazębnej; – zapobiega powstawaniu próchnicy wtórnej (wokół wypełnień); – zapobiega powstawaniu próchnicy w przebiegu leczenia aparatami stałymi; – znosi nadwrażliwość szyjek zębowych. Lakowanie zębów. Lakowanie bruzd zębowych polega na wypełnianiu bruzd i zagłębień w zębach specjalnym materiałem – lakiem szczelinowym. Bruzdy i szczeliny ze względu na swoją budowę są miejscami zalegania resztek pokarmu i rozwoju bakterii.

Poprawne oczyszczenie bruzd jest utrudnione, co sprzyja rozwojowi próchnicy. Lakowanie zębów, zarówno mlecznych jak i stałych, ma więc na celu zabezpieczenie tych zagłębień przed procesem próchnicowym. Zabieg lakowania należy przeprowadzać jak najwcześniej, od momentu ukazania się zęba w jamie ustnej. Jednak wtedy, gdy ząb jest na tyle wyrżnięty, by można go było dostatecznie odizolować od dostępu śliny. Lakowaniu poddajemy przede wszystkim zdrowe stałe i mleczne zęby trzonowe i przedtrzonowe. Możliwe jest także zalakowanie zagłębień w powierzchniach podniebiennych stałych siekaczy górnych. Jest to znakomita metoda zapobiegania próchnicy, prosta, bezbolesna i skuteczna – pozwala na osiągnięcie ok. 90% redukcji próchnicy.

Pierwsza wizyta adaptacyjna dziecka w gabinecie stomatologicznym

Jak przygotować dziecko do wizyty?

Aby wizyta u dentysty okazała się doświadczeniem pozytywnym oraz przyjemnym polecamy zastosowanie się do następujących rad: Ustalamy termin wizyty w godzinach porannych – dzieci są wtedy bardziej wypoczęte i zdolne do współpracy.

Jest to czas, który nie koliduje z posiłkiem ani wypoczynkiem. Idealny będzie dzień, w którym dziecko nie ma innych zajęć przed wizytą u dentysty. Pozwalamy na założenie ulubionego ubrania, co zwiększy szansę na przyjemny przebieg pierwszej wizyty.

Pierwszą wizytę odbywamy wtedy, gdy dziecko nie ma żadnych dolegliwości bólowych. Mamy wtedy szansę na przyjazne spotkanie, a nie sytuację stresową. Łatwiej nawiązujemy relację opartą na zaufaniu pomiędzy lekarzem a dzieckiem.

Unikamy tłumaczenia dziecku jak ma się zachować podczas wizyty (nie płacz, bądź grzeczny). Nie używamy słów, które mogłyby prowokować u dziecka strach. Mówimy dziecku o wizycie na kilka dni przed, nie podkreślając przesadnie tego wydarzenia.

Nie przekazujemy dziecku własnego strachu przed dentystą. Wasze dzieci mogą mieć inne odczucia.

Lepiej, jeśli dziecku podczas wizyty towarzyszy jeden rodzic – dwoje rodziców może odebrać jako sytuację niebezpieczną.

Wybielanie

Wybielanie nakładkowe jest jedną z najpowszechniejszych metod wybielania zębów pod nadzorem stomatologa. Polega na wykorzystaniu indywidualnie wykonanych w laboratorium cienkich przezroczystych nakładek pokrywających zęby. Zęby wybielane są za pomocą specjalistycznego żelu o odpowiednim stężeniu, który jest aplikowany bezpośrednio do nakładek ze specjalnych strzykawek. Nakładki z żelem należy nakładać na zęby na noc przed snem. Zazwyczaj wybielanie takie przeprowadza się przez kilka kolejnych nocy (lub co drugą noc).

Efekty widoczne są już po 2-3 aplikacjach. Ostateczny rezultat zostaje osiągnięty po około 2 tygodniach. Ponieważ preparat wybielający musi być przechowywany w lodówce należy wyjąć go na około 30 minut przed aplikacją. Przed wybielaniem należy porządnie wyszczotkować zęby.

Wycisnąć żel do nakładki w niewielkiej ilości na wargowe powierzchnie zagłębień na zęby i umieścić nakładkę z żelem na zębach. Pozostawić na noc. Usunąć nadmiar żelu, który wypłynął poza nakładkę za pomocą szczoteczki. Następnie przepłukać usta wodą, aby usunąć nadmiar żelu. Po zdjęciu – nakładki należy umyć w letniej wodzie (nie gorącej!), szczoteczką usuwając resztki żelu. Czyste nakładki przechowywać w dołączonym pudełku.

W trakcie wybielania zębów pacjentów obowiązuje tzw. „biała dieta”. W tym czasie należy unikać pokarmów i napojów o intensywnej barwie.

Najlepiej wykluczyć:

Napoje można pić przez słomkę ograniczając w ten sposób ich kontakt z zębami. W trakcie wybielania nie zaleca się palenia papierosów.

W trakcie i bezpośrednio po wybielaniu mogą wystąpić objawy nadwrażliwości zębów, które są krótkotrwałe i przemijające.

W tym czasie należy wystrzegać się bardzo zimnych i bardzo gorących napojów i posiłków. U niektórych pacjentów może być konieczne zastosowanie specjalnych preparatów przeciw nadwrażliwości oraz past do zębów wrażliwych.

Osiągnięty rezultat utrzymuje się przez kilka lat.

Zalecenia i wskazówki dla osób noszących stałe aparaty

Aparat jest przymocowany do zębów i nie wolno samodzielnie przy nim manipulować. Początkowo aparat może dawać odczucie niewygody, pobolewanie zębów i otarcia błony śluzowej. Nie powinno się to nasilać, jednak w przypadku wątpliwości należy się skontaktować z gabinetem stomatologicznym. Do zabezpieczenia ostrych elementów aparatu służy wosk ortodontyczny.

Należy nakleić go na te elementy aparatu, które powodują podrażnienia. Jeżeli wosk się zetrze lub zmyje nakładamy go ponownie. Podczas leczenia należy ograniczyć spożywanie słodyczy, klejących się cukierków czekoladowych typu toffi, gumy do żucia itp., które przyklejają się do zębów i elementów aparatu, utrudniają oczyszczanie aparatu i zębów, co może być przyczyną odwapnienia i próchnicy zębów. 

Niewskazane są również pokarmy twarde jak orzechy, surowe jarzyny, brzoskwinie, nektarynki, lizaki, które mogą spowodować odklejenie się zamków lub pierścieni. Niektóre produkty spożywcze mogą przebarwić ligatury (gumki) np. czerwone buraki, czerwona papryka, wiśnie, czarne porzeczki, jagody, aronia, kawa (nawet z mlekiem), herbata, cola, czerwone wino, soki z niektórych owoców i warzyw, przyprawy curry i kurkuma. Aparat nie uszkadza zębów, natomiast przy niedostatecznej, niewystarczającej dbałości o higienę jamy ustnej, zęby mogą ulec próchnicy, dziąsła będę krwawić, staną się obrzmiałe, bolesne, co spowoduje ich stan zapalny.

Na  zębach najpierw powstaną odwapnienia wokół podstawy zamka, które po zdjęciu aparatów będą wyglądały jak białe lub żółte kwadraty, żeby tego uniknąć należy czyścić zęby i aparat po każdym posiłku i przed snem ok 3 minut, delikatnie ale bardzo starannie (odpowiednim zestawem szczoteczek).

 W trakcie leczenia konieczne jest prawidłowe stosowanie części pomocniczych aparatu  –  elastycznych wyciągów gumowych oraz wyciągów zewnętrznych w zależności od wskazań lekarza prowadzącego. Jeżeli nastąpi obluzowanie pierścieni, odklejenie zamków, pęknięcie wiązań aparatu (ligatury), łuki należy zadzwonić do gabinetu w celu ustalenia dalszego postępowania. Konieczne jest przestrzeganie terminów wizyt kontrolnych. Aparat nie działa automatycznie, musi być kontrolowany i aktywowany przez lekarza. Brak kontroli może spowodować znaczne szkody w uzębieniu i spowodować wydłużenie czasu leczenia.

Leczenie endodontyczne

Endodoncja jest dziedziną stomatologii zajmującą się leczeniem kanałowym zębów. Leczenie kanałowe polega na usunięciu zainfekowanej lub martwej miazgi z komory i kanałów korzeniowych zęba poprzez mechaniczne i chemiczne oczyszczenie kanałów korzeniowych a następnie ich wypełnienie materiałami chemicznie obojętnymi, nie drażniącymi okolicy przylegającej do wierzchołka korzenia.

Leczenie endodontyczne najczęściej wykonuje się wtedy, jeżeli w zębie dojdzie do powstania tak głębokiego ubytku próchnicowego, że sięga on albo do samej miazgi, albo w jej bezpośrednie sąsiedztwo. W większości takich sytuacji proces zapalny w samej miazdze objawia się bardzo silnym bólem.

Czasami należy przeprowadzić leczenie endodontyczne z innych powodów np. w przypadkach, kiedy planowana jest korekta nachylenia lub wysokości korony zęba ze wskazań protetycznych. Zdarza się również, że do stanu zapalnego miazgi dochodzi w pozornie zdrowym zębie, bez żadnych ubytków. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia między innymi u pacjentów z zaawansowaną chorobą przyzębia, po urazie zębów lub przy wadach zgryzu.

W czasach, kiedy leczenie kanałowe wykonywane było bez powiększenia lub tylko w lupach powiększających kilka razy odsetek niepowodzeń po leczeniu endodontycznym sięgał 30%.

Obecnie, aby poprawić jakość leczenia, wykonuje się je pod mikroskopem w powiększeniu nawet kilkudziesięciokrotnym. Od czasu wprowadzenia mikroskopów do endodoncji odsetek niepowodzeń spadł do kilku procent.

Etap 1: Otwarcie  zęba i usunięcie martwej lub żywej miazgi (żywą usuwa się w znieczuleniu miejscowym).

Etap 2: Po usunięciu miazgi oczyszcza się kanał lub kanały korzeniowe przy użyciu narzędzi kanałowych ręcznych i mechanicznych z obfitym płukaniem kanałów środkami odkażającymi. Podczas tych czynności następuje  usunięcie miazgi kanałowej z kanału korzeniowego oraz toksyn bakteryjnych z kanalików zębinowych, dzięki czemu  kanał staje się odpowiednio przygotowany do wypełnienia. Do dokładnego oczyszczenia kanałów używa się jednorazowych pilników ręcznych, i maszynowych narzędzi ze stopu niklowo-tytanowego pozwalających opracować nawet najbardziej zagięte kanały.

Zdjęcie RTG obowiązkowo należy wykonać po wypełnieniu kanału, gdyż jest to jedyny sposób pozwalający sprawdzić czy zabieg został wykonany prawidłowo. Praca pod mikroskopem, pozwala znacznie precyzyjniej i staranniej opracować kanały korzeniowe choć zajmuje to nieco więcej czasu. Za pomocą mikroskopu można zajrzeć do wnętrza korzenia i np. zlokalizować a następnie wyjąć złamane narzędzie lub udrożnić kanał. Nie każdy gabinet dysponuje mikroskopem.

Etap 3:Po całkowitym oczyszczeniu kanałów osusza się je i wypełnia materiałami chemicznie obojętnymi. Ma to na celu szczelne zamknięcie światła kanału na całej długości, aby uniemożliwić przenikanie bakterii z jamy zęba do tkanek okołowierzchołkowych. Najpopularniejszym materiałem do wypełniania kanałów korzeniowych na stałe jest gutaperka. Stosowana od blisko 100 lat, mimo wielu nowych materiałów, jest najlepszym wypełniaczem kanałów, który daje doskonałe efekty lecznicze.

Odbudowa zęba. Następnym krokiem jest odbudowa samej korony zęba. Przy niewielkich uszkodzeniach wystarczy założenie wypełnienia z materiału kompozytowego. Niestety w większości przypadków po leczeniu endodontycznym korona zęba (część widoczna, naddziąsłowa) jest bardzo zniszczona. Wynika to zarówno z tego, że aby doszło do konieczności leczenia kanałowego, ząb już jest poważnie uszkodzony procesem próchnicowym, jak i z konieczności usunięcia części  zęba w celu uzyskania dobrego wglądu w kanały.

W takich sytuacjach odbudowa tylko przy pomocy kompozytu daje duże prawdopodobieństwo złamania zęba.

W przypadku zębów bocznych- zwłaszcza trzonowych ryzyko złamania po leczeniu kanałowym, a zaopatrzonych wyłącznie wypełnieniem ubytku wynosi aż 50%. Najbardziej narażone na złamania są przedtrzonowce i siekacze boczne. Aby zmniejszyć ryzyko złamania po leczeniu endodontycznym, należy zęby wzmocnić wkładami koronowo-korzeniowymi i pokryć koronami protetycznymi. Najczęściej zniszczony ząb wzmacnia się wkładami z włókien szklanych i materiałem kompozytowym.

Po wzmocnieniu zrębu zęba, pokrywa się go koroną metalową licowaną porcelaną lub koroną pełnoceramiczną na podbudowie z tlenku cyrkonu. Te ostatnie pozwalają osiągnąć najlepszy efekt estetyczny.